Mẫu Thượng Thiên tên đầy đủ là Mẫu đệ nhất Thượng Thiên, bà có tên gọi khác là Mẫu Cửu Trùng Thiên hay Cửu Trùng Thiên Thanh Vân Công chúa. Mẫu Thượng Thiên là Mẫu Liễu Hạnh Bà là thánh Mẫu đứng đầu trong Tam Tòa Thánh Mẫu trong Tứ Phủ. Thần tích về bà không nhiều, có lẽ một phần do đến thế kỷ XV, trong đạo Mẫu xuất hiện Thánh Mẫu Liễu Hạnh, được cho là hóa thân của Mẫu Thượng Thiên. Sau đây đồ thờ Trí Thành xin giới thiệu cho quý khách sự tích Thánh Mẫu Thượng Thiên.
SỰ TÍCH MẪU THƯỢNG THIÊN
Mẫu Liễu Hạnh được suy tôn là Thánh Mẫu tối cao, được coi là hóa thân của Đệ Nhất Thánh Mẫu Thượng Thiên. Tượng thánh Mẫu Thượng Thiên được thờ ở vị trí chính giữa trong bộ tượng Tam tòa Thánh Mẫu với màu áo đỏ đại diện. Ngày tiệc chính tưởng nhớ Thánh Mẫu Liễu Hạnh là ngày 3/3 âm lịch, là ngày hóa của Mẫu trong lần giáng sinh thứ hai, được tổ chức long trọng tại các đền thờ Mẫu. Vào những dịp này, các con hương đến đây thường sắm sửa lễ vật chỉn chu trang trọng dâng Mẫu để bày tỏ tấm lòng kính cẩn.
Mẫu Đệ Nhất Thượng Thiên chính là Mẫu Liễu Hạnh. Bà vốn là con vua Ngọc Hoàng có tên là Đệ Nhị Quỳnh Hoa công chúa với 3 lần giáng sinh xuống cõi trần.
+ Lần thứ nhất bà giáng vào nhà họ Phạm ở Quảng Nạp, Vỉ Nhuế, Ý Yên Nam Định. Bà có tên Phạm Tiên Nga và hưởng thọ 40 tuổi/
+ Lần thứ hai bà giáng vào nhà họ Lê ở An Thái, Vụ Bản, Nam Định. Bà kết duyên cùng Trần Đào Lang, đến năm 21 tuổi thì về trời;
+ Lần thứ ba bà giáng hiện tại Nga Sơn, Thanh Hóa hạ trần để tái hợp cùng Mai Sinh là hậu kiếp của Trần Đào Lang được hơn một năm thì mãn hạn hồi tiên.
Lần giáng sinh lần thứ nhất
Vào đầu thời nhà Hậu Lê, tại ấp Quảng Nạp, xã Vỉ Nhuế, huyện Đại An, phủ Nghĩa Hưng, trấn Sơn Nam; có ông Phạm Huyền Viên, người xã La Ngạn kết duyên cùng bà Đoàn Thị Hằng, người ấp Nhuế Duệ, cũng xã Vỉ Nhuế (nay là thôn Vỉ Nhuế, xã Yên Đồng, Ý Yên, tỉnh Nam Định).
Hai ông bà là những người hiền lành, tu nhân tích đức nhưng hiềm một nỗi đã ngoài 40 mà chưa có con. Một đêm rằm tháng hai, ông bà được thần báo mộng là Ngọc Hoàng sẽ cho con gái thứ hai là Công chúa Hồng Liên đầu thai làm con, từ đó bà có thai. Trước khi sinh, vào đêm ngày 6 tháng 3 năm Quý Sửu, trời quang mây vàng như có ánh hào quang. Ông Huyền Viên ngồi đợi tin mừng, bỗng như có một nàng tiên từ trong đám mây bước xuống thềm nhà, và bà sinh một bé gái. Vì vậy ông đặt tên con là Phạm Tiên Nga.
Phạm Tiên Nga càng lớn càng xinh đẹp, mọi việc nữ công gia chánh đều thành thạo, đảm đang. Đến năm 15 tuổi đã có nhiều người đến dạm hỏi nhưng nàng đều khước từ vì nàng còn phải ở nhà chăm sóc cha mẹ già yếu, canh cửi quán xuyến công việc gia đình.
Ngày 10 tháng 10 năm Nhâm Ngọ (1462), cha của nàng qua đời. Hai năm sau mẹ của nàng cũng về nơi tiên cảnh. Phạm Tiên Nga đã làm lễ an táng cha mẹ ở phía đông nam phủ Nghĩa Hưng (nay là thôn La Ngạn, ở đây có đền thờ cha và mẹ của Phạm Tiên Nga).
Sau ba năm để tang cha mẹ, lo mồ yên mả đẹp, Phạm Tiên Nga bắt đầu chu du khắp nơi làm việc thiện (lúc này Tiên Nga vừa tròn 35 tuổi).
Bà đã ủng hộ tiền của và công sức giúp dân đắp đê ngăn nước Đại Hà từ bên kia phía núi Tiên Sơn (nay là núi Gôi) đến Tịch Nhi (nay chính là đường đê Ba Sát, nối Quốc lộ 10 chạy dọc xã đến ngã ba Vọng. Đây cũng chính là con đường nối di tích Phủ Dầy với Phủ Quảng Cung).
Cùng với việc đắp đê, bà còn cho làm 15 cây cầu đá, khơi ngòi dẫn nước tưới tiêu, khai khẩn đất ven sông, giúp tiền bạc cho người nghèo, chữa bệnh cho người ốm, sửa đền chùa, cấp lương bổng cho các vị hương sư, khuyên họ cố sức dạy dỗ con em nhà nghèo được học hành.
Năm 36 tuổi, bà đến bờ Sông Đồi dựng một ngôi chùa trên mảnh vườn nhỏ, đặt tên là Chùa Kim Thoa. Bên trên thờ đức Nam Hải Quan Thế Âm Bồ Tát, bên dưới thờ cha và mẹ.
Sau đó hai năm, bà tới tu sửa chùa Sơn Trường – Ý Yên, Nam Định, chùa Long Sơn – Duy Tiên, Hà Nam, chùa Thiện Thành ở Đồn xá – Bình Lục, Hà Nam. Tại chùa Đồn xá, Bà còn chiêu dân phiêu tán, lập ra làng xã, dạy dân trồng dâu, nuôi tằm, dệt vải.
Tháng Giêng năm Nhâm Thìn (1472), bà trở lại chùa Kim Thoa, và tháng 9 năm ấy, Bà trở về quê cũ cùng các anh chị con ông bác tu sửa đền thờ Tổ họ Phạm khang trang bề thế (nay còn đền thờ ở phía nam xóm Đình thôn La Ngạn). Sau đó Bà lại đi chu du ở trong hạt, khuyên răn bà con dân làng những điều phải trái.
Rồi trong đêm ngày 2 tháng 3 năm Quý Tỵ, thời Hồng Đức (1473), trời nổi cơn giông, gió cuốn, mây bay, Bà đã hoá thần về trời. Năm đó Bà vừa tròn 40 tuổi.
Các đền phủ liên quan đến lần giáng sinh thứ hai: Ngay sau khi bà mất, nhân dân xã La Ngạn, huyện Đại An, phủ Nghĩa Hưng đã lập đền thờ trên nền nhà cũ, gọi là Phủ Đại La Tiên Từ, Đồng thời quê mẹ của Bà là xã Vỉ Nhuế cũng lập đền thờ để tưởng nhớ công lao của bà, gọi là Phủ Quảng Cung.
Lần giáng sinh thứ hai
Vì thương nhớ cha mẹ và quê hương ở cõi trần mà đến thời Lê Thiên Hựu, năm Đinh Tỵ (1557), bà lại giáng sinh lần thứ hai làm con ông Lê Thái Công và bà Trần Thị Phúc tại thôn An Hải, xã Vân Cát, huyện Thiên Bản, hạt Sơn Nam Hạ (nay là Kim Thái, Vụ Bản, Nam Định, cách quê cũ Vị Nhuế chừng 7 km). Do ông Lê Thái Công nhìn mặt con, thấy nét mặt giống nàng tiên nữ bưng khay rượu trong bữa tiệc chúc thọ Ngọc Hoàng mà ông mơ trước đó nên đặt tên cho con là Lê Giáng Tiên.
Lần này, Bà kết duyên với ông Trần Đào Lang, sinh được một người con trai, tên là Nhân, một con gái tên là Hoà. Giữa lúc cả gia đình đang đầm ấm vui vẻ thì bỗng nhiên. Bà mất ngày 3 tháng 3 năm Đinh Sửu, thời Lê Gia Thái thứ 5 (1577). Năm ấy, Bà mới 21 tuổi, tuyệt nhiên không bệnh tật gì. Lăng mộ và đền thờ ở Phủ Dầy, thôn Thiên Hương – Vân Cát, xã Kim Thái, huyện Vụ Bản, Nam Định.
Giáng Tiên về trời đúng hạn định theo lệnh của Ngọc Hoàng. Nhưng khi nàng đã ở trên trời thì lòng trần lại canh cánh, ngày đêm da diết trong lòng nỗi nhớ cha mẹ, chồng con nên nàng muốn xuống trần gian lần nữa. Khi về đến nhà vừa đúng lúc gia đình đang làm giỗ mãn tang cho nàng, mọi người đều hết sức ngạc nhiên và vô cùng sung sướng. Nàng ôm lấy mẹ mà khóc, rồi kể hết sự tình, dặn anh hãy gắng lo chăm sóc cha mẹ, vì lần này xuống trần nàng không thể ăn ở như lần trước, rồi trở về nhà chồng. Liễu Hạnh gặp chồng, con cái mừng mừng tủi tủi. Nàng cũng kể rõ mọi chuyện cho chồng biết, khuyên chồng hãy cố gắng luyện chí, yên tâm theo đuổi sự nghiệp công danh, đừng quên chăm sóc con thơ, phụng dưỡng cha mẹ. Nàng quét dọn, sửa sang nhà cửa, may vá quần áo cho chồng cho con, rồi bỗng chốc lại thoắt biến lên mây… Cứ như thế, thỉnh thoảng nàng lại hiện về, làm xong các việc rồi lại biến đi. Ròng rã hàng chục năm sau, cho đến khi con cái khôn lớn và Đào Lang công thành danh toại, nàng mới từ biệt để đi chu du thiên hạ.
Các đền phủ liên quan đến lần giáng sinh thứ hai: Nguy nga nhất là quần thể Phủ Dày với các đền phủ chính là: Phủ Công Đồng, Phủ chính Tiên Hương, Phủ Vân Cát, Phủ Bóng, Phủ Giáp Ba, Phủ Tổ, Đền Khởi Thánh và Lăng Mẫu….
Lần giáng sinh thứ ba
Vì tình nghĩa thuỷ chung với chồng con ở trần thế nên đến thời Lê Khánh Đức thứ 2 (1650), bà vân du đến làng Tây Mỗ, xã Hà Thái, huyện Hà Trung, tỉnh Thanh Hoá, vào ngày 10 tháng 10 năm Canh Dần, tái hợp với ông Trần Đào lúc này đã tái sinh là Mai Thanh Lâm, sinh được một con trai tên là Cổn. Bà mất ngày 23 tháng Chạp năm Mậu Thân, thời Lê Cảnh Trị thứ 6 (1668). Năm ấy bà vừa 18 tuổi. Đền thờ bà ở Phủ Sòng Sơn, Thanh Hoá.
Các đền phủ liên quan đến lần giáng sinh thứ ba: Đền Đồi Ngang ở Phố Cát, Đền mẫu Sòng thuộc Thanh Hóa.
Đền thờ Mẫu Thượng Thiên
Một trong số những đền thờ chính có thể kể tới là Đền Mẫu Cửu ở Ninh Sở, Thường Tín, Hà Tây (nay là Hà Nội). Đền được xây từ lâu nhưng không ai biết chính xác vào năm nào.
Đáng lưu ý là đền Thượng ở núi Cổ Bồng, Ba Vì, tại đền này có bức tượng Thánh Mẫu Cửu Thiên được dựng bằng đồng, nặng một tấn, cao khoảng 2,3 mét ở đỉnh cao nhất của ngọn núi Cổ Bồng. Hàng năm, vào Lễ Mẫu Cửu Trùng Thiên (9/9 âm lịch), người dân thường tới đây nhang khói cầu xin sức khỏe, tài lộc và bình an.
Ngoài ra, còn có đền cô Chín ở Sòng Sơn và đền Rồng ở Hà Trung Thanh Hóa. Nơi đây có Cung Cấm dành thờ bà.
Ngày hội Mẫu Thượng Thiên
Hàng năm, ngày hội chính của Mẫu Thượng Thiên là 3/3 âm lịch – cũng là ngày hóa của Thánh Mẫu Liễu Hạnh tại quần thể Phủ Dầy Nam Định, thời gian này cũng là dịp tổ chức lễ hội phủ Dầy thu hút đông đảo nhân dân mọi miền trẩy hội.
Ngoài ra, ở một số ngôi đền khác lại tổ chức khánh tiệc lễ Mẫu Thượng Thiên – Mẫu Cửu Trùng Thiên vào ngày 9/9 âm lịch. Trong những ngày này, người dân thường sắm sửa lễ tới các đền phủ để thành tâm nhang khói cầu xin Mẫu ban cho sức khỏe, tài lộc và bình an.
Xem thêm >> Phật A Di Đà là ai? Sự tích đức Phật A Di Đà
Xem thêm >> Sự tích Phật Thích Ca và ý nghĩa khì thờ Ngài tại gia
CƠ SỞ CHẾ TÁC TƯỢNG MẪU THƯỢNG THIÊN BẰNG GỖ UY TÍN, CHẤT LƯỢNG CAO
Đồ thờ Trí Thành là cơ sở chuyên chế tác đồ thờ, tượng thờ thuộc làng nghề truyền thống Sơn Đồng. Sản phẩm của chúng tôi được ưa chuộng bởi những ưu điểm sau:
- Sản phẩm luôn đảm bảo chất lượng bền đẹp, tinh xảo, mẫu mã đa dạng.
- Kích thước và kiểu dáng được thiết kế theo yêu cầu của quý khách.
- Đồ thờ được sản xuất tại xưởng, không qua trung gian, giá cả hợp lý thị trường.
- Bảo hành dài hạn, bảo trì trọn đời, giao hàng toàn quốc siêu tốc.
- Tư vấn và lắp đặt miễn phí tại nhà.
- Quý khách hàng được kiểm tra hàng trước khi thanh toán.
Hi vọng bài viết của Đồ thờ Trí Thành chia sẻ trên đây sẽ giúp các bạn hiểu rõ hơn về sự tích Mẫu đệ nhất Thượng Thiên. Nếu quý bạn đọc cần tư vấn về đồ thờ gỗ, tượng thờ gỗ hãy liên hệ với chúng tôi theo thông tin sau:
CƠ SỞ SẢN XUẤT ĐỒ THỜ TRÍ THÀNH
Hotline: 0967 106 548
Địa chỉ: Số 4 – Cụm 4 – Ngã Tư Sơn Đồng – Hoài Đức – Hà Nội
