Bài Vị Là Gì? Nguyên tắc quan trọng khi lập bài vị thờ cúng tổ tiên
Bài vị thờ không chỉ đơn thuần là một vật phẩm tâm linh trong tín ngưỡng thờ cúng của người Việt mà nó tượng trưng sự biết ơn, tưởng nhớ của con cháu về người ông bà, tổ tiên đã khuất. Vậy bài vị là gì? Khi lập bài vị thờ cúng tổ tiên cần lưu ý những gì? Hãy cùng Đồ thờ Trí Thành tìm hiểu qua bài viết dưới đây nhé!
Bài vị là gì?
Bài vị hay là một trong những vật phẩm đồ thờ cúng vô cùng linh thiêng, dùng để đề tên người đã khuất và được đặt trên bàn thờ gia tiên. Bài vị còn được gọi long vị, ngày nay người ta có thể thay thế bằng di ảnh thờ. Đó là một tấm thẻ ghi họ tên chức tước, ngày tháng năm sinh, năm mất của người được thờ, hay còn gọi là thần chủ. Hiện nay, người ta thường đặt bài vị thờ trong khám thờ hoặc ngai thờ làm tăng thêm phần tôn kính.
Bài vị được ví như linh hồn của người đã khuất, vừa để tưởng nhớ người xưa, vừa để lưu truyền cho con cháu các đời sau phải ghi nhớ công ơn sinh thành của tổ tiên. Hiện nay có 2 loại chính là bài vị thờ gia tiên và bài vị thờ cửu huyền thất tổ:
Bài vị thờ gia tiên: Được dùng để ghi tên, năm sinh, năm mất của những người đã khuất trong gia đình. Nó là vật thờ rất quan trọng và cần thiết trong những gia đình là con trưởng, thường được bày ở phòng thờ dòng họ, từ đường.
Bài vị cửu huyền thất tổ: Cửu huyền thất tổ có nghĩa là 9 đời trong thế hệ của một gia đình hay nói cách khác chính là thờ phụng ông bà, cụ kị, tổ tiên.
Lựa chọn kích thước bài vị chuẩn phong thủy
Một số kích thước thường đường sử dụng khi chế tác bài vị:
Rộng 17cm cung tốt (Thiêm Đinh, Tài vượng) X Cao 38cm cung tốt (Tài chí, Tiến bảo).
Rộng 18cm cung tốt (Lợi ích) X Cao 41cm cung tốt (Tiến bảo, Đinh).
Rộng 21cm cung tốt (Đại cát, Tiến bảo) X Cao 61cm cung tốt (Lợi ích, Tài lộc).
Hoặc gia chủ có thể chọn một số kích thước được khắc trên thước Lỗ Ban sao cho tỉ lệ cân đối với ban thờ. Tuy nhiên cần đảm bảo chiều rộng tối thiểu từ 3cm – 4cm, cao từ 13cm – 21cm để viết chữ.
Những nguyên tắc quan trọng khi lập bài vị thờ cúng tổ tiên.
Cách viết bài vị như thế nào là chuẩn nhất?
Chữ viết trên bài vị thờ phải rõ ràng và viết theo chiều dọc từ trên xuống, từ phải qua trái. Số chữ viết trên bài vị thờ phải chia hết cho 4 hoặc chia cho 4 dư 3. Sở dĩ phải như vậy là vì tuân theo cách đếm tuần tự của 4 chữ: Quỷ – Khốc – Linh – Thính. Theo cách đếm này thì:
- Nếu người được thờ là trưởng nam thì phải vào chữ Linh (dư 3).
- Nếu người được thờ là nữ thứ thì phải vào chữ Thính (chia hết) là được.
Ngày nay nhiều người nhận định đây chỉ quan điểm hủ tục, số chữ sẽ không liên quan đến ý nghĩa thờ cúng tâm linh, quan trọng nhất vẫn là tấm lòng. Nhưng với những người yêu thích giá trị truyền thống, phong tục tập quán lâu đời thì vẫn thích tuân theo quy tắc này. Bên cạnh đó, nội dung trên bài vị thờ cúng tổ tiên cần tuân theo quy tắc sau như sau:
Bài vị dành cho cụ ông
1. Ở giữa bài vị ghi vai vế quan hệ giữa người chủ cúng với người đã khuất.
2. Theo sau là Tước vị = học vị, chức vụ, tên húy, tên tự, tên hiệu, tên thụy (nếu có).
3. Cuối cùng ghi 3 chữ “Chi Linh Vị” có khi ghi là “Thần Chủ”, “ Thần Vị”, “Bài Vị” “ Linh Vị”,“ Tọa Vị”.
4. Góc phía trên bên trái bài vị viết ngày tháng năm sinh (nếu còn nhớ).
5. Góc phía dưới bên trái ghi ngày tháng năm mất.
Cách viết bài vị để thờ mẹ, bà, cụ bà,…..
1. Đầu tiên phải ghi là vợ cụ nào (kèm theo vai vế, tước vị, tên hiệu của cụ ông) giữa người chủ cúng với người đã khuất, sau đó thì thay chữ (khảo考) bằng chữ (tỉ 妣 ).
2. Nguyên phối chính thất (hoặc vợ 2 thì ghi á thất, thứ thất,…).
3. Tên húy, tên tự và tên hiệu, thụy (nếu có)
4. Cuối cùng là 3 chữ “chi Linh vị”, cũng có khi ghi “Thần chủ” hoặc “Linh vị”.
5. Góc phía trên bên trái bài vị viết ngày tháng năm sinh (nếu còn nhớ).
6. Góc phía dưới bên trái ghi ngày tháng năm mất.
Cách viết bài vị để thờ gia tiên nội dung theo quan hệ gia đình:
Cha của ta: Hiển khảo (顯考).
*Lưu ý: Không đề 父親 (Phụ thân). Phụ thân là cách gọi dành cho người còn sống.
Ông nội: Tổ khảo (祖考 ) hoặc 祖父 (tổ phụ).
Cụ nội: Tằng tổ khảo (曾祖考).
Kỵ nội: Cao tổ khảo (高祖考).
Ông tổ (Cha của cao tổ khảo): Thiên tổ khảo (天祖 考).
….
Người khai sinh ra dòng họ: Thủy tổ (始祖 ).
Bài vị thờ được lưu giữ 5 đời được gọi là ngũ đại mai thần chủ, tính từ người chủ cúng. Đến đời thứ 6 được đem hóa, chôn hoặc thiên di vào nhà thờ tộc họ để thờ chung.
Viết bài vị gia tiên bằng chữ Hán Nôm hay chữ Quốc ngữ?
Xưa kia, các cụ sử dụng chữ Hán Nôm là chủ yếu nên khi viết bài vị cũng dùng chữ Hán Nôm. Ngày nay mặc dù chúng ta đều dùng chữ quốc ngữ nhưng khi viết bài vị người ta vẫn`dùng chữ Hán Nôm. Lý giải nguyên nhân này là do thói quen và phong tục từ xa xưa của người Việt, cũng như chữ viết trên Hoành phi câu đối vậy. Tuy nhiên, nhiều người cho rằng viết thế nào cũng được, chữ Hán Nôm hay chữ quốc ngữ không quan trọng mà cốt nhất phải ở lòng thành kính của con cháu.
Tuy nhiên để khi khấn và đọc được trang trọng đúng theo “thuần phong mỹ tục” thì nên viết bài vị bằng chữ Hán nôm. Phía sau bài vị ta có thể khắc tiếng Việt hiện đại để con cháu dễ đọc và biết bài vị đó thờ ai. Như vậy, vừa đảm bảo đúng quy luật, thuần phong mỹ tục mà vẫn phù hợp với sự thay đổi chữ viết của xã hội hiện đại.
Cơ sở chế tác bài vị đẹp mắt, ấn tượng, uy tín nhất hiện nay
Đồ thờ Trí Thành là đơn vị chuyên cung cấp đồ thờ gỗ, tượng thờ gỗ uy tín, chất lượng. Khi mua bài vị bằng gỗ của chúng tôi, khách hàng sẽ sở hữu sản phẩm chất lượng tốt nhất với giá thành hợp lý nhất do đơn vị trực tiếp sản xuất, không qua trung gian phân phối.
Các sản phẩm của chúng tôi đều được chế tác tỉ mỉ, chạm khắc tinh tế bởi các nghệ nhân lâu năm tại làng nghề Sơn Đồng. Các sản phẩm đồ thờ của chúng tôi có mẫu mã đa dạng, hoa văn tinh xảo. Ngoài bài vị thờ, chúng tôi còn nhận chế tác các sản phẩm thờ cúng như hoành phi câu đối, cuốn thư câu đối và nhiều sản phẩm đồ thờ gỗ, tượng thờ gỗ…. Mọi thông tin chi tiết về sản phẩm, quý khách vui lòng liên hệ Hotline: 0967 106 548 để được giải đáp nhanh nhất.
Trên đây là những tài liệu và kiến thức mà Đồ thờ Trí Thành sưu tầm và đúc kết được trong quá làm nghề. Mong rằng qua bài viết trên, các bạn đã hiểu rõ khái niệm bài vị là gì. Đồng thời biết được những quy tắc quan trọng khi lâp bài vị thờ. Tuy nhiên, ” Đất có lề quê có thói”, phong tục tập quán ở các địa phương sẽ không giống nhau hoàn toàn. Vì vậy, bài viết của chúng tôi mang tính chất tham khảo và không thể tránh được thiếu sót. Chúng tôi rất mong nhận được những đóng góp chân thành của quý bạn đọc!
